Een microklimaat? Wat is dat?
Een microklimaat is een plek die ontstaat door de combinatie van het weer, de elementen en de voorwerpen in het landschap. Microklimaten zijn plekken die of
- warmer
- koeler
- natter
- droger
- zonniger
- schaduwrijker
- winderiger (gniffel)
- windstiller
zijn dan de directe omgeving.
Ze zijn overal – vooral in de stad heb je meer diversiteit onder in microklimaten. In de stad zijn er immers meer gebouwen, hoekjes en stukjes, die in samenspel met de elementen: zon, wind en water, unieke plekjes vormen.
Op het platteland zijn er meerdere ‘grotere’ microklimaten, zoals akkers die in de volle zon liggen en waar de wind vrij spel heeft.
Microklimaten in de stad
Microklimaten in de stad zijn tof!
Ze bieden zo veel potentieel voor biodiversiteit. Op een klein perceel in de stad kun je een groot variëteit aan planten en dieren laten groeien en leven, en je kunt gewassen laten groeien die buiten de stad minder kans zouden hebben.
Steden hebben tegenwoordig hun eigen speciale microklimaat ontwikkeld. Door alle steen, de zgn. hitte-eilanden waar het super heet is in de zomer en er snel wateroverlast ontstaat omdat planten en een natuurlijke (doorlatende) bodem ontbreken.
De oplossing zit in het probleem
Permacultuurontwerp gaat ervan uit dat alles twee kanten heeft. Een ‘probleem’ (zoals hitte-eiland) wijst vaak naar zijn eigen oorzaak en dus naar oplossingen. Met permacultuur zoeken we altijd naar het potentieel voor grote positieve impact binnen de problemen die er zijn.
Heb je veel stenen oppervlaktes in de zon, met teveel warmte en een slechte waterhuishouding als resultaat? Neem je voordeel, door planten te telen die van de extra warmte kunnen profiteren.
Je zult er lekkere vruchten van kunnen oogsten. De planten zullen de stenen oppervlaktes gaan bedekken waardoor de warmte van de zon opgevangen wordt – je huis blijft van binnen koeler.
De stenen die de warmte overdag opnemen stralen het ’s nachts weer uit. Planten krijgen een lekker warm microklimaat. Voordelig voor planten die gevoelig zijn voor kou en wind, maar ook voor bestuivende insecten.
De planten zullen schaduw creëren. Hun transpiratie (de evaporatie van water door de bladeren de lucht in) zal de omgeving verkoelen.
Mijn toffe microklimaat in de achtertuin is een hoek tussen schutting en muur op het zuiden.
Planten die in een heet microklimaat floreren zijn o.a.
- vijg
- kiwibes
- druif
- rozemarijn
- salie
- thijm
- citroenmelisse.
De bodem moet wel in een goede conditie zijn voor gezonde planten. Elke plant heeft een andere bodemsoort nodig. Dat kun je opzoeken.
Mijn vijg groeit bijvoorbeeld in schrale zand, de kiwibes wil meer organisch materiaal.
Zorg ervoor dat het vocht dat op de bodem valt ook wel in de bodem blijft, door mulch te gebruiken. In een tuin met vaste planten kun je het beste alle tuinafval weer in de eigen tuin verwerken – laat de bladeren liggen, kleine takken kunnen ook prima op de bodem blijven liggen. Verhakselen is evt. een optie.
Met mulch voed je het bodemleven waardoor je planten gezonder worden. Mulch zorgt ervoor dat veel insecten en bodem-beestjes in je tuin kunnen leven, essentieel voor een voedselweb: vogels, zoogdieren, amfibieën eten dit soort beestjes.
Hoe vollediger je voedselweb, hoe veerkrachtiger je tuin, hoe minder ziekten en plagen je zult ervaren. En hoe meer plezier je van je tuin zult hebben én minder werk…
Even een waarschuwing: zodra je een plant in de grond zet, creëer je een nieuw microklimaat. Het maakt schaduw, of zorgt misschien voor droogte in de bodem, of juist het vasthouden van vocht. Maak een goed plan en maak je fouten eerst op papier! Dat kun je leren tijdens een jaaropleiding permacultuur.