Moet een permacultuurtuin rond zijn?
Welke tuin hieronder is volgens jou een ‘permacultuurtuin’?
Weet je het al?
Ikke niet!
Wij mensen zijn heel erg ‘vorm’-gericht. We zien iets en koppelen het snel aan iets anders, een idee, een oordeel. Permacultuur en mulch bijvoorbeeld. Of permacultuur en ronde tuinen.
Dus het kan zijn dat de tuin aan de rechterkant hiernaast meer ‘permacultuur’ gevonden wordt dan die op de linkerkant.
Ik ken deze plek niet.
Ik kan dus ook niet weten precies wat de
– ecologische omstandigheden zijn (grondwater, bodem, windrichting enz.)
– doelen, ideeën en wensen van de beheerders van deze stukken zijn.
Ik kan ook niet weten waarom de beheerders van dit stuk het op deze manier hebben ingericht. Op basis van de vormen en technieken die ik zie, kan ik weinig zeggen over de methodiek die erachter zit.
‘Waarom’ is de belangrijkste vraag. Om erachter te komen zou ik in gesprek moeten, en vragen stellen.
Wat is permacultuur dan?
Vorm volgt functie
is een favoriete kreet van mij. Permacultuur is functioneel ontwerpen. De beoogde functie van je ontwerp is leidend. De landschappelijke, sociale en klimatologische omstandigheden zijn ook leidend.
Dus de vorm die je tuin uiteindelijke krijgt en de technieken die je daarbij gebruikt zijn het product van een analytisch en doorgaand denkproces. Dit heet het permacultuur ontwerpproces – lees er hier meer over.
De vormen of technieken die je gebruikt veranderen vaak in de tijd. Observeren gaat altijd door. Evaluatie blijft ook doorgaan. Door doen leer je steeds meer. Door observeren en nadenken krijg je steeds meer inzichten. Waardoor je ziet dat er toch steeds iets anders nodig of mogelijk is…
In het Engels hebben we het over een ‘rolling’ ontwerp. Het ontwerp wordt in grote lijnen neergezet als concept. Er blijft genoeg flexibiliteit over voor het verder veranderen en invullen door de tijd heen. We gaan ervan uit dat we het mogelijk ‘fout’ hebben. Dat er altijd veel meer te leren is. Dat we het nog niet allemaal weten. Het aanpassen van je technieken verandert hier samen mee.
Alles, altijd
Dit procesgerichte aspect van permacultuur is vaak moeilijk voor de moderne mens. We zijn gewend aan het ‘Alles, altijd’-fenomeen van onze hedendaagse cultuur (Harald Welzer). We willen weten hoe die leuke permatechnieken werken, en nu meteen a.u.b.! Dan gaan we de problemen effe fixen…
Permacultuur is op de natuur gebaseerd. Die zet geen volgroeide eikenbomen neer. De bomen moeten klein beginnen en groeien. Ze zijn afhankelijk van de omstandigheden. Soms ontkiemen ze niet, soms waaien ze om, soms krijgen ze een ziekte…
De bomen die wel volgroeid raken zijn spectaculair in omvang maar ook in wat ze waarborgen. Elke volgroeide eikenboom is zelf een complex ecosysteem met honderden dieren en planten die in en rond de boom wonen en leven. De boom zelf heeft invloed op het weer, de watercyclus, de wind en het microklimaat. De boom zelf zorgt ervoor dat er meer leven mogelijk is. Dat heet regeneratie.
Wat wil ik hiermee zeggen?
Elke mens heeft hetzelfde potentieel als een eikenboom. Het potentieel om het klimaat en de biodiversiteit te 
beïnvloeden. We kunnen een positieve of een negatieve invloed hebben.
Jij mag het kiezen.
Wil je als die volgroeide eik worden? Dan moet je je eigen plek in het ecosysteem leren kennen. Dat doen we met permacultuur aan de hand van de principes, gericht observeren van natuurlijke patronen en experimenteren ermee. Dat heeft tijd nodig.
De principes helpen jou o.a. om te beslissen of je tuin rond moet zijn of juist vierkant. Ze helpen je beslissen of een tuin überhaupt wel nodig is voor het behalen van je ‘duurzame’ doelen. Misschien is het veranderen van je koopgedrag voor jou veel effectiever…
Wat leer je tijdens een permacultuur cursus?
Je leert met de principes werken zodat je actief vorm kunt geven aan hoe je verder wilt gaan leven. Hoe je je verder kunt ontwikkelen richting eikenboom! Permacultuur is een manier van bewust handelen. Bewust van het effect van je beslissing op de omgeving en op jezelf. Om dat te kunnen doen kun je niet wegkomen met niet willen onderzoeken, niet willen nadenken…
Leer je niks over technieken?
Jazeker wel. Je leert over hoe bepaalde technieken werken:
– waar ze werken
– wanneer ze werken
– waarom ze werken.
Je leert natuurlijke processen in technieken herkennen. Want als je deze processen herkent en begrijpt kun je er flexibel mee omgaan.
Je gebruikt je kennis van het proces om je eigen technieken te ontwikkelen en bij te stellen. Dat is pas macht!
Voorbeeld: Als je weet dat de bacteriën op de wortels van waterplanten verantwoordelijk zijn voor het zuiveren van water in een helofytenfilter, dan begrijp je dat je niet per se een helofytenfilter in de achtertuin nodig hebt om water te zuiveren. Het filter is slechts een vorm die het proces mogelijk maakt. Er zijn ook andere vormen mogelijk. Dat opent de deur naar creatieve oplossingen die passen bij jouw omstandigheden…
En dat is nu precies wat permacultuur inhoudt. Het verzinnen van creatieve oplossingen die natuurlijke processen inzetten voor het behalen van jouw doelen in jouw omstandigheden. Maatwerk.
Met ronde tuinen heeft dat weinig te maken…
Spreekt dit je aan?
Ben je überhaupt tot aan het einde van deze blog gekomen? Dan is een permacultuur cursus wellicht iets voor jou. En zoals de eikenboom: begin klein. Kom naar een de proeflesdag op 9 september!