Permacultuur strategie voor slakkenbeheer

Ha! Slakken!

Wat doe je ertegen? Als je op een permacultuur-manier wilt werken is er hier geen quick-fix antwoord voor.
Wat je nodig hebt is een strategie. Een strategie die is opgebouwd uit een combinatie van:

• de oorzaak weten
• ecologische oplossingen onderzoeken
• een plan maken (met permacultuurprincipes als hulpmiddel)
• een systeem ontwikkelen
• uitproberen
• evalueren.

Dat klinkt ingewikkeld. Het is ook complex. En toch weer heel eenvoudig. 

Kijk naar deze blogs over permacultuur ontwerptechnieken

‘De oplossing zit in het probleem’

Problemen zijn symptomen. Meestal symptomen van een onderliggende disbalans. 

Slakkenplaag?

Er is een slakkenovervloed! Je bent rijk! Zo voelt het alleen niet. Een mooie uitdrukking in het Engels is ‘If you can’t beat it, eat it’. Als je het niet kunt verslaan, eet het dan op. Alleen, mensen reageren hier nooit zo razend enthousiast op als het over slakken gaat…

Deel de overvloed

Jouw overvloed van slakken kan gedeeld worden! Nee, niet de slakken over de schutting gooien… Er zijn genoeg wezens op deze aarde die graag een hapje mee zouden eten.

• eenden
• vogels
• spitsmuizen
• egels
• padden
• kikkers
• grondbeestjes.

Grondbeestjes?

Welke grondbeestjes dan? Lekker vaag… Tja, weet ik ook niet helemaal. Maar hier is het leuke… ik hoef het niet te weten! Wat ik wel weet is dat een gezonde bodem vol met leven, een voedselketen is. Ik weet zeker dat slakken onderdeel van iemands dagmenu zijn. Als ik maar zorg voor een gezonde bodem, komen de onbekende grondbeestjes vanzelf.

Een oorzaak van teveel slakken is te weinig biodiversiteit. De oplossing zit in het probleem. De omstandigheden voor meer biodiversiteit kun jij creëren. De natuur doet de rest. Geduld is dan wel geboden…

Zie je dat ‘Een‘ in vet en ook nog italics is… bedreigend hè. Betekent dat misschien dat het toch niet zo eenvoudig is? Juist!
Wat je namelijk nodig hebt is een holistische strategie. Napoleon had ook een strategie. Hij zei dus niet. “We gaan effe een zwaard in de vijand steken en dan is de vijand zeker dood en voor altijd weg”. Nee. Hij keek naar de hele situatie, hij deed zijn best om het te begrijpen en ontwikkelde een intelligent, flexibel plan. Enne, verloor ook af en toe. Of niet?

Een strategie ontwikkelen

Observatie is nodig voor het ontwikkelen van een permacultuur strategie. De stappen zijn:

1. Je doelen stellen
2. het land in kaart brengen
3. de ecologische invloeden onderzoeken
4. de niet-ecologische invloeden onderzoeken
5. je doelen bijstellen zodat ze passen bij de mogelijkheden van 2, 3 en 4.

Dit zijn de grote lijnen.

Mijn strategie:

• Doelen
  Ik wil dat mijn tuin voedsel voor mij en voedsel voor de wilde dieren/vogels oplevert.
  Ik wil mijn tuin op een ecologische wijze onderhouden.

Ik woon in de oude stationsbuurt van Zwolle. Ik heb een stadstuin van 4 x 12 meter.
Door de andere stappen te doorlopen merkte ik dat de grootste niet-ecologische invloed voor mij de katten zijn. En van katten krijg je slakken. Hoe dat werkt?
Zie hier (klik op de afbeelding voor een vergroting):

Nog meer strategie:

Elementen aanbrengen die voor mij eetbaar zijn en niet lekker voor de slakken, de biodiversiteit vergroten, de bodem verbeteren: Een gezonde bodem = gezonde planten. Die zijn beter bestaand tegen een slakkenaanval.

1. vaste eetbare planten gebruiken
2. gelaagdheid in beplanting aanbrengen
3. composteerplekken maken
4. mulchen / de bodem afdekken
5. zoveel mogelijk inheemse soorten gebruiken
6. takkenrillen aanleggen 
7. stapelmuren bouwen.

Ik zorg voor voedsel en onderdak voor de ‘wilde slakkeneters’. Kippen eten ook slakken (eieren). Voor mijn manier van leven zijn ze niet geschikt. Dus daarom heb ik ze niet in mijn strategie. Jij misschien wel.

Diversiteit

Mijn strategie is specifiek voor mijn situatie: het land en de omgeving maar ook van persoonlijke factoren afhankelijk. Jouw strategie zou anders kunnen zijn. Dat is de kern van permacultuur. Maatwerk! Permacultuurprincipes geven de de mogelijkheid om flexibel plannen. Er is niet één manier die moet. Er is niet een manier die altijd het beste is.

Zone 1

Mijn achtertuin is officieel zone 1. Dat is het gebied het dichtste bij het huis. Hier hoort de moestuin volgens de zonetheorie. Toch heb ik mijn moestuin ergens anders omdat de slakkenpopulatie in zone 1 altijd te groot zal zijn. Waarom?

• de katten in de buurt blijven de biodiversiteit verstoren; hier heb ik geen invloed op
• ik ben een eiland in een stedelijke woestijn: mijn tuin is niet groot genoeg om het evenwicht te kunnen herstellen.

Andere redenen om hier geen moestuin aan te leggen:

• katten graven in moestuinbedden. Dikke afgedekte bosgrond vinden ze minder leuk
• er is niet genoeg licht voor groenten
• mijn kinderen lusten fruit maar geen groenten
• door een soort van bosrand te planten help ik de vogels met schuilplaatsen en voedsel.

Permacultuurprincipes zijn GEEN wetten of regels. Ze zijn een manier om betere beslissingen te kunnen nemen. Een lens waardoor je kunt kijken. Permacultuur gaat in wezen over gezond verstand gebruiken.

Zijn de slakken weg?

Nee. Het zijn er wel minder geworden. En omdat ze de vaste planten niet lijken te lusten krijg ik toch mijn oogst. Ik heb mijn doelen aangepast aan de hand van mijn observaties. Flexibiliteit leidt tot een beter kans van slagen. En daarom is het beter om algemene doelen te stellen voor je land in plaats van vast te houden aan één systeem of gewilde vorm.
Slakken horen er ook bij. Je wilt niet geheel slakkenvrij zijn. En niet alle slakken zijn hetzelfde. Sommige slakken eten andere slakken op.

Bij het kiezen van een voedselsysteem (moestuin, voedselbos e.d.) is het raadzaam een SWOT analyse uit te voeren. Doe dat het liefst samen met andere mensen. Op die manier krijg je een beter beeld van hoe geschikt je gekozen systeem is voor de lokale omstandigheden.

S = de sterke kanten van je idee (Strengths)

W = de zwakke kanten ervan (Weaknesses)

O = andere mogelijkheden (Opportunities)

T =  algemeen beperkingen zoals geld, microklimaat, tijd enz. (Threats)