Permacultuur is voor mij een manier om de complexiteit van de wereld te begrijpen. Het is een manier om deel te nemen in deze complexiteit tot voordeel van het geheel.
Flexibiliteit in denken is nodig. Tijdens de introductiecursus maak je kennis met het permacultuur-gereedschap dat je ondersteunt in het denkproces dat essentieel is in permacultuurontwerp.
“Many who get into Permaculture suffer from their own version of blindness – imagining that there is a ‘right way’ to do something, or that in order for it to be Permaculture it must conform to a set of guidelines”
Stefan Geyer
“Velen die zich bezig houden met permacultuur lijden aan hun eigen vorm van blindheid. Ze vinden dat er één ‘goede’ manier van handelen is, of dat het alleen permacultuur kan zijn als het voldoet aan een bepaalde set richtlijnen…”
En ja… ik heb ook aan bovengenoemde vorm van blindheid geleden – en vast ook nog steeds, af en toe…
Complexiteit?
Volgens Allan Savory hebben mensen te maken met twee verschillende systemen. Levende systemen zijn complex. Technische systemen zijn ‘complicated’ of ingewikkeld (hieronder zie je een losse vertaling uit het boek ‘Holistic Management: A New Framework for Decision Making’).
Ingewikkeld: Als een elektronisch of mechanisch onderdeel van een machine kapot gaat kan het gemaakt of vervangen worden . Na de reparatie functioneert de machine weer als vanouds, alsof er niks is gebeurd.
Complex: Jij, het land en de ecosystemen zijn complex. Zo complex dat het niet helemaal te bevatten is met onze hersenen. Als iets complex (zoals de bodem) verstoord wordt, kun je het proberen te herstellen, maar het zal nooit meer hetzelfde worden. Net zoals een beschadigde relatie. Verstoring in complexe systemen is heel normaal – ecologisch gezien. Verstoring kan tot groei of degradatie leiden. Het hangt ervan af hoe je ermee omgaat.
Het probleem lijkt te zijn dat het menselijk brein beter is in ingewikkeld / technisch dan in complex. We proberen vaak complexe ‘problemen’ of situaties te beïnvloeden met oplossingen die passen bij technische systemen.
Een oorzaak-en-gevolgbenadering in plaats van een systeembenadering (kijken naar de ‘bigger picture’ relaties en verbanden – het grotere plaatje). Dat is de welbekende symptoombestrijding van onze moderne maatschappij.
Een voorbeeld: ‘Wat doe je als de planten slecht groeien?’
Oplossing vanuit complex denkbeeld: onderzoeken waarom de planten niet goed groeien. Daar vanuit naar oplossingen zoeken die het ecosysteem, de patronen/processen verbeteren op de korte-, middel- en lange termijn. (o.a. bijvoorbeeld: de omstandigheden voor het bodemleven verbeteren/microklimaat/plaagbeheersing).
Deze tweede optie is natuurlijk moeilijker voor onze hersenen. En uiteindelijk ook rijker! Het vraagt om het ontwikkelen van een strategie. Het vraag om eerlijk kijken naar de resultaten. Het vraagt bereidheid tot onzekerheid. Het vraagt bereidheid tot het maken van fouten. Het vraag om flexibiliteit, experimenteren en reflectie. Eigenlijk vraagt het veel van waar onze cultuur en onderwijssysteem weinig ruimte aan lijkt te willen geven…
Natuurlijke patronen en processen
Hoe kun je weten wat je moet doen als er geen feiten of vaste richtlijnen zijn? Het leren lezen en interpreteren van ecosysteempatronen en -processen is de rode draad. Deze patronen en processen zitten al in jouw eigen systeem, van binnen. Daarom voelen veel mensen zoveel herkenning in de permacultuur. De patronen en processen zitten in jou, in je DNA. Net zoals we de grammatica van onze eigen taal vaak maar moeilijk kunnen uitleggen. Zo zijn ook natuurlijke processen en patronen. We begrijpen ze intuïtief maar we kunnen ze niet goed uitleggen.
Wat leer je tijdens een permacultuur jaaropleiding?
Het herkennen van de grote ecologische patronen en het belang ervan
koolstofcyclus
watercyclus
mineralencyclus
zonne-energiecyclus
sociale en levenspatronen.
Het interpreteren en inzetten van deze patronen en processen
voor verschillende persoonlijke doeleinden
in verschillende situaties en omstandigheden.
Het gebruik van (permacultuur) gereedschap voor het plannen van een strategie voor jouw eigen doelen. Deze doelen hoeven niet per se met voedsel productie te maken.
Hoe leer je tijdens een jaaropleiding permacultuur?
rocketkachel bouwen, Jaaropleiding Zwolle
Misschien is dit de belangrijkste vraag. De jaaropleiding die gegeven wordt door Stefan Hanstede en mijzelf hanteert dezelfde visie voor educatie. Jij als mens bent een complex systeem. Om te kunnen leren hebben mensen verschillende en diverse behoeften. We gebruiken vooral ervaringsgericht leren. De permacultuurprincipes inzetten voor reële en relevante situaties. Het ermee leren werken door het te doen. We gaan er vanuit dat mensen actief vorm aan hun eigen leerproces willen geven.
Betekent dat geen informatieoverdracht?
Het betekent relevante informatieoverdracht. Tijdens het permacultuur ontwerpproces kom je regelmatig, tijdens het maken van je plan/ontwerp, beslissingsmomenten tegen. Om een besluit te kunnen nemen heb je informatie en inzicht nodig. Op dat moment is informatieoverdracht relevant.
Gereedschap
We bieden je vooral gereedschap aan. En we helpen je daarmee te werken. Ons doel is, dat na afloop van de opleiding, je zelf kunt weten welke informatie je nodig hebt op welk moment en waar je het kunt vinden. Dit kan omdat je hebt leren werken met een raamwerk voor het maken van strategische, ecologische keuzes.
Vaag?
Klinkt vaag? Daarom hebben we een introductieweekend van de opleiding als los onderdeel georganiseerd Door mee te doen met het introductieweekend kun je zelf meemaken hoe deze manier van leren werkt.