Mulch
Mulchen houdt in dat je de bodem van boven met een laagje afdek. In theorie kan dat van alles zijn. Zwart plastic, worteldoek, karton, compost, bladeren…
Maar waarom is mulchen nodig? En hoe kies je welk materiaal je het beste kunt gebruiken?
Waarom mulchen?
Het gebruik van mulch is een klassiek voorbeeld van de permacultuurprincipes ‘werk met de natuur mee’ en ‘multifunctionaliteit van technieken en elementen’ in de tuin.
Een element is een plant, dier of structuur die je bewust in je tuin toepast.
Werk met de natuur mee
Mulch is een laagje van ‘iets’ dat de bodem afdekt. Waarom mulchen we?
- het bodemleven voeden
- evaporatie tegengaan
- onkruid ontmoedigen
- bodemerosie voorkomen.
Veel functies dus!
Alle kriebelbeestjes in de bodem tezamen zijn verantwoordelijk voor het voeden en gezond houden van je planten. Eigenlijk maken ze o.a. de equivalent van koemestkorrels voor je. Ze eten, poepen en gaan dood. Planten nemen deze afvalmaterialen op en veranderen ze weer in overheerlijke courgettes en bonen voor jou. Dus als je het goed doet eet je in de zomer bacteriepoep in plaats van koeienpoep ☺.
Bruine boterham
Het gebruikt van mulch is de equivalent van een vezelrijke bruine boterham voor je planten. Vloeibare meststoffen zijn de equivalent van ranja… Een goede mulchlaag zit vol met nutriënten, en de bodem moet hard werken om het te verteren – net zoals jouw darmen. Daardoor blijft de bodem gezond – ook zoals jouw darmen. Alleen plastic is ietsie te moeilijk te verteren, dus het worteldoek en het zwarte plastic vallen af als je op een ecologische manier wilt mulchen.
Onkruid voorkomen
Het tegengaan van onkruid met mulchen hangt samen met het vermijden van spitten. In sommige omstandigheden is spitten nodig. Maar als je bodem eenmaal in goede staat is hoeft het niet meer. Spitten zorgt ervoor dat er meer onkruid gaat groeien. Onkruid is de manier waarop de natuur de bodem beschermt. Een kale bodem is kwetsbaar voor erosie door zon, water en wind. Een laag planten voorkomt erosie, en onkruid is een snelle groeier die geschikt is voor deze functie.
Een dikke laag mulch kan ook onkruid tegengaan door het tegenhouden van licht voor de zaden en kiemplanten.
Vocht in de bodem
De hele tijd met gieters lopen in de moestuin? Dat is nodig als water moeilijk in de bodem vastgehouden wordt zolang deze kaal is. Door evaporatie vliegt het de lucht weer in. Een mulchlaag voorkomt evaporatie en houdt de bodem vochtig. Mulch is ook organisch materiaal. Organisch materiaal houdt water vast, net zoals een spons. Het leven dat in de bodem aanwezig is vanwege dit organisch materiaal houdt water ook vast – in al die kleine lichaampjes. Net zoals jij zijn ze ook grotendeels van water gemaakt. Als ze dood gaan komt het weer vrij. En ze plassen vast ook… nog meer water.
Bodemerosie?
Het bodemleven heeft ook veel functies. Behalve het voeden van de planten is het bodemleven verantwoordelijk voor de structuur van de bodem. Ze zorgt ervoor dat de waterhuishouding goed blijft: niet teveel water en niet te weinig. Ze zorgt ervoor dat de bodem genoeg lucht krijgt. Als de bodem bloot is heeft de bodemleven weinig
- eten – gaan ze ergens anders op zoek naar een beter restaurant
- beschutting, de zon droogt het uit, de wind waait het weg.
Niet gezellig dus. Ze laten je plantjes eenzaam en hongerig achter. Vervolgens komt de regen ook lekker meedoen met de bodem slopen. Een regendruppel van 6 mm bereikt de grond met een snelheid van tussen 20 en 30 km per uur. Bodemdeeltjes worden hierdoor opgeschud en de luchtige structuur wordt aangetast waardoor je vaak een dichte laag krijgt aan de oppervlakte. Deze laag zorgt ervoor dat lucht moeilijker de bodem in kan, en dat water moeilijker infiltreert. Waardoor je bodemleven en planten het nog moeilijker hebben.
Mulchen. Eén klap, veel vliegen!
Maar hoe dan? Wat moet je gebruiken?
Er zijn veel materialen die je kunt gebruiken om af te dekken. Deze materialen hebben ook allemaal hun voordelen en nadelen.
Het belangrijkste is te onthouden waarom je het doet. Wat de functie is. Vaak raken we helemaal gefixeerd op één materiaal (zoals karton) of één techniek (met groen materiaal werken), ervaren we problemen hiermee en vergeten we dat permacultuur en mulchen ook een strategie is.
Je kunt mulchen met:
- bladeren – herfst en vers
- compost
- stro/hooi.
Hoe kies je?
Wat is er al in de omgeving? Permacultuur gaat ervan uit dat afval voedsel is. Dus als er geschikt blad in de omgeving is, waarom zou je dan een baal stro gaan kopen?
Geschikt blad kun je van bomen halen. Het kan het blad van onkruid zijn, of van je geoogste groenten. Je kunt planten speciaal kweken voor mulch – zoals smeerwortel, of wilg. Ik gebruik bijvoorbeeld tuinzuring als mulch. Het groeit heel makkelijk, je kunt het afsnijden en het komt steeds terug, het zaait zich rijkelijk uit. Altijd genoeg materiaal dus.
Heb je veel slakken in de tuin? Dan kan het gebruik van compost als mulch een makkelijker optie zijn. Omdat de oppervlakte van compost vlak is, vinden de slakken minder schuilplekken en zullen ze minder snel je planten aanvallen.
Elke tuin is anders, en elk mens is ook anders. Bodemgesteldheid, omgeving, je eigen tijd en mogelijkheden. Ze spelen allemaal een rol in hoe je met mulchen om kunt gaan. Experimenteren met mulchen, de resultaten observeren en hiervan proberen te leren is de manier.
Je kunt ook van tevoren een strategie voor jouw omstandigheden uitwerken zodat je een grotere kans van slagen hebt. Daarom hebben we de ‘mulch in de moestuindag‘ op 10 juni – Betaal wat je kunt.
Kom leren hoe het bodemvoedselweb werkt en hoe je deze kunt ondersteunen met mulchen.
Wat gaan we behandelen?:
- mulchen en slakken
- mulchplanten
- het gebruik van herfstbladeren
- het gebruik van compost als mulch
- het gebruik van karton als mulch
- een strategie voor jouw omstandigheden.
Dus breng een potje eigen grond mee!
Meer informatie en aanmelden….
Geen tijd voor de cursus maar toch een plan willen maken? Huur mij in voor advies op maat met de tuincoach dienst.